×
رتینۆل، که یه‌كه‌ك له مادده ڤیتامین Aیه، له ده‌رماتۆلۆجیدا بۆ ئه‌نجامه‌كانی باشی له سه‌لامه‌تی چاو دروست بووه. کاری زۆر باشه له به‌رهه‌مه‌ندی کۆلاژه‌ن و زیادکردنی ڕێژه‌ی گۆڕانی خانه‌کانی چاو که ده‌بێته هۆی ڕووی به‌ناوبانگی باڵاده‌ست و نوێ. ئه‌زمونه‌کانی بالینی نیشان ده‌دات که توانای ره‌تینۆل له ڕووپۆشی به‌رزی چاو ده‌بێته هۆی ئه‌و هۆکارانه‌ی که زۆرترین مادده‌کانی تر ناکه‌ن- که ده‌بێته هۆی گرتنی له کاربه‌زانی چاکسازی لەدژی فرساوبوون.
Retinol و retinoids لە بەرلەبەر دەربارەیان دەچێت، بەڵام جیاوازییەکانیان هەیە. Retinol دەتوانرێت بە بێ پرسیار بەدەست بێت و بۆ بەکارهێنانی زیوستیکییە. بەڵام retinoids کاتێگۆریەکی گەورەتر دەگرێتەوە کە چالاکترین ماددەکانیش دەگرێتەوە کە بە قەوتی زۆرتریان ناسراون. جیاوازی لە هەڵداناوی زۆر گرینگە؛ گەرچی retinol لە retinoidsەکانی کە پێشنیار دەکرێت کەمترە بەڵام هەر وەکوو ئەوانە فایدەی چالاککردنی ڕووکەڵەکانی هەیە بەڵام لە گەل کەمترین هەڵەوەرەوە. بەکارهێنانی باوەشی retinol ثابت کراوە کە چالاکیەکانی چالاککردنی ڕووکەڵەکان دەکات بەبێ ئەو بڕنگییانەی کە لە گەل retinoid زۆرترە، ئەمەش ئەنجامێکی نەرم بەڵام کارابەر دەدات بۆ بەکارهێنانی ڕۆژانە.
Retinol پێچەوانەی جەستەی پیرکاری دەکات لە رێگەی کارکردن لە سطحی خانەیی بۆ زیادکردنی گۆڕانی خانەکان، کە ئەمەش دەبێتە هۆی دەرکردنی خانەکانی مردوو و گەشەپێدانی خانەکانی نوێتر و توندتر. ئەم میکانیزمە بە ئاسانی توندوتیژی جەستە دەنوێنێت، چونکە Retinol فیبرۆبلاستەکان دەهەڵاتێت—خانەکانی کە ئەنجامدەری پرۆدەکردنی کۆلاژن دەبن. بەڵگە نەخۆشیاسازییەکان دەڵێن کە Retinol لە ڕێگەی ئەم کۆمەڵە کارکردنەوە زۆر دەکەمێنێتەوە لە خوێنەوشە و چینەکان، کە دەریدەکەوێت بەهێزی و توانایی دووبارەکردنەوە و نوێکردنەوەی جەستە. لەکاتێکدا کە زیادکردنی دووبارەکردنەوەی جەستە دەکات، Retinol دەمێنێتەوە یەکێک لە باشترین و بەهێزترین چارەسەرەکان لە بەرەنگارکردنی نیشانەکانی پیرکاری.
Retinol بە بەرهەمهێنانی کۆلاژەن زۆر زیاد دەکات و دەرمانی چەمک و دەری دەست و دەری شان بەرەو پێش دەخەنێت. ئەم پرۆسەیە کاریگەری هەیە لە کۆکردنەوەی دەری سەر ناوچەکانی کە بە هۆی کەوتنە سەر تەمەنەوە دەریان لە کۆنترۆڵ دەرکەوتووە. بە پشتبەستن بە زۆرێک لە مامەڵەکانی کلینیکی دەرکەوت کە بەکارهێنانی مامەڵەکانی سەر بنەمای Retinol دەتوانێت لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا دەری بەهێزتر بخات. بەکارهێنەران زۆرجار دەربارەی گەشەپێدانی دەری خۆشەویست و کۆکردنەوەی دەری دەگەڕێنەوە، کە Retinol بە یەکێک لە هەڵبژاردنەکانی باشترین بۆ مامەڵەکانی دەری بەرەو پێش دەخەنێت.
رەتینۆل بە شێوەیەکی زۆر باش دەبەزێتەوە ڕووکاری چەمک و بەرز کەسەپکاری گۆڕانی سەلوولەکان دەکات، ئەم پرۆسەیە ئاڵوگەڕانی درەختاندنی زیتمەکانی داغدەر دەکات. ئەم موادە هێزانە بە تایبەتی لە کەمکردنەوەی ڕوونی زیتمەکانی داغدەری بەدەندا سودمندە، دەبەزێتەوە ڕووکاری چەمکی هموارتر. لەژمار مامەڵەکان دەربڕاوە کە رەتینۆل دەتوانێت ڕووکاری ناهمواری چەمک بگۆڕێت، دەبەزێتەوە هەستی همواربوون و کەمبوونی زیتمەکان بۆ بەکارهێنەران. بەکارهێنانی هەموو وردەکانی رەتینۆل بۆ زۆرێک لە بەکارهێنەران گۆڕانێکی باشی فراوان دابین کردووە، بۆیە ئەمە بەناوبانگەیەکی گرنگ دەبێت بۆ ڕێکخراوەکانی چەمک.
Retinol لە کۆنتڕۆڵکردنی زیادکردنی ڕەنگی دەم بەسوودە لەبەر ئەوەی گەردینەوەی خانەکان زیاد دەکات، کەواتە کەمکردنەوەی داڕەنجەکان و هاوبەشبوونی ڕەنگی دەم. توانای سەرکەوتنی مالانین لەلایەن لێکۆڵینەوەزانانەوە پشتگیری کراوە، کە ڕوونتر و هاوبەشتر بوونی دەم بەخشیوە. زۆربەی بەکارهێنەران دەربارەی کەمبوونی داڕەنجەکان و داڕەنجەکان دوای بەکارهێنانی بازنەیی رەتینۆل دەڵێن، کە توانای رەتینۆل لە بەدەستهێنانی دەمی ڕوون نیشان دەدات. توانای رەتینۆل لە جێبەجێکردنی ڕەنگی دەمی هاوبەش دەبێتە هەڵبژاردنێکی گرینگ بۆ کەسایەتییەکانیش کە لەگەڵ hyperpigmentation دەگەرێن.
رەتینۆل بە شێوەیەکی زۆر باش کاریگەری لەسەر یاریدانی کردنی فیبرۆبلاست دەکات کە ئەمەش بۆ زیادکردنی پێکهێنانی کۆلاگین زۆر گرینگە و بۆ پاکەیەتی و دانەبەری چەرکەکەش لە ژێرەوە دەچێت. لە توێژینووە زانستییەکان دەرکەوتووە کە بەکارهێنانی تەنها رەتینۆل بۆ ماوەی ١٢ هەفتە دەتوانێت بەرزکردنەوەی پێکهێنانی کۆلاگین بخاتە سەر و بەم شێوەیە دانەبەری چەرکەکە بەرز بکاتەوە. ئەم زیادبوونە نەک تەنها یارمەتی دانەبەری چەرکە دەدات بەڵکوو جوانی و تازەبوونەوەی چەرکەش دەبەزێنێت. بە وردی دەستنیشانکردنی نیشانەکانی داڕەفتن، رەتینۆل ڕێگەیەکی باوەڕپێکردوو دەبەزێنێت بۆ باشکردنی دانەبەری چەرکە.
توانایی ڕەتینۆل لە زۆرکردنی گۆڕانی خانەی دەرمان سەرەتا دەکات، کە کوچککردنەوەی ڕێژە و بەهێزکردنی هەموو ماسولکەی دەرمان فراوان دەکات. تحقیقات ئەم دواتا دەربارەیە دەڵێن، نیشاندەری ئەوەیە کە بەکارهێنەرانی ڕەتینۆل لە ماوەیەکی درێژدا گۆڕانکارییەکانی دەرمانی باشتر دەبینن. ئەم پرۆسەیە دەرمان دەکاتەوە خانەکانی خراپ و مردووەکەی لەدەرەوە بکێشێت و دەرمانی نوێ و زیندووتری لەژوورەوە نیشان بدات. بۆ کەسانێک کە دەیانەوێت دەرمانیان هموو هێندەیەک بێت، ڕەتینۆل دەرکەوت کۆمەڵێک بەشی گرینگی سیستەمی دەرمانە.
رەتینۆل نەك دەجلەی دەجلەی خانەكان دەكات، بەلكی دوای ماوەیەكی دهێت ڕۆڵێكی گرینگ لە چاڵاكانی دەجلەدا دەبینیت. ئەم بەهێزبوونە دەبێتە هۆی داگرتنی دەجلە لە بەر خراپییەكانی ژینگە. لە ئەزمونەكاندا دەرکەوتووە كه كاربه‌رەكانی رەتینۆل بەردەوام گەرینیان لە خشكبوون و دووپێچی دەجلە دەكات چونكە چاڵاكانی دەجلەیان بەهێزتر دەبێت. فایدەكانی درێژخایەن بریتین لە بەهێزكردنی پاراستن لە بەر گاز و گەردیلەكان، زیانی خۆر و هەروەها هەموو هەڵەكانی دەجلەی رۆژانە كە دەبێتە هۆی ئەوەی رەتینۆل بۆ ماوەی درێژخایەن بۆ بهێزبوونی دەجلە چارەسەرێكی گشتگیر بێت.
دیاریکردنی چڕییەکی ڕەتینۆل بۆ چاودێریی چەرکی بەرکار و بێتەقەت زۆر گرنگە. چڕییەکانی نزم، بە شێوەیەکی تیپیکی لە نێوان ٠٫١٪ تا ٠٫٥٪، پێشانی دەکرێت بۆ جۆرە چەرکە هەستیارەکان بۆ کەمکردنەوەی دەرمانی و گەمارۆی چەرک بۆ گواستنەوەی تەنها. بۆ کەسانی کە چەرکەکەیان بەرگەگەرترە، چڕییە میانەکان لە نێوان ٠٫٥٪ تا ١٪ دەتوانن ئەنجامەکانی باشتر بەدەست بێنن بێ ئەوەی هەڵوەشانی ناخواستوو بەرپاکەن. زۆرجار پێشانی دەکرێت کە لە چڕییە نزمەکان دەستپێک بکرێت تا چەرک بەردەوام بێت لە بەکارهێنانی چڕییە بەرزەکان. ئەم رێگایە گەردوونی دەکات چەرکەکەت فایدەکانی ڕەتینۆل بەدەست بێنێت بێ ئەوەی گەمارۆیەکی زیاد یان زیان هەبێت. کۆنسولتکردن لەگەڵ دەرمانسازێک دەتوانێت ڕەهنماییەکی تایبەتی بەپێی هەستیاری چەرک و مەبەستەکانی تایبەتی بەدەست بێنێت.
دابەشکردن لە نێوان کریمەکان، لووسیۆنەکان و سیرۆمەکان بەستووبەندی جۆری ڕووی شما و دڵخوازییەکانتان دەبێت. کریمەکان بەهۆی درێژی زۆرتریان پۆلێکی داڕێژ دەدرێت کە رطوبەکە دەگرێتەوە و بەو هۆیەوە بۆ ڕووی خشک یان توندوتیژ کە هەوڵێکی زیادی ئاوپشتی دەوێت باشترین چارەسەر دەبن. لووسیۆنەکان کۆمەڵێک هاوسەنگی پێکدێنن؛ سبەقەترن لە کریمەکان و زووتر دەگەرێنرەوە، مناسبە بۆ هەموو جۆری ڕوو و ئەوانەی کە دڵخوازانە سبەقەترین هەست بکەن. سیرۆمەکان بەهۆی زۆربوونی موادە فعّالەکانیان دروستکراون بۆ ئەنجامی مەرجەکان و بەهۆیەوە هێزدارن بەڵام سبەقەن، بەجۆرێک کە بۆ ئەوانەی هەستیاری خاصیان هەیە عالی دەبن. لەگەڵ یەکێک لە مامەڵەکان دەرکەوت کە فۆرمولاسیۆنێک کە گونجان بە پێداویستییەکانی ڕووی شما بێت ئاسانتر دەکات بۆ هەڵگرتنی کارایییەتییەکانی رەتینۆل و یارمەتی دەدات بۆ دروستکردنی ڕوویەکی نازناو و تەندروست.
هاوکاری کردنی رەتینۆل لەگەڵ ئامێرە هاوبەشەکان دەتوانێت چالاکی و بەهێزییەکەی زیاد بکات و خشکیەکانی کم بکاتەوە. نایسینامید یەکێکە لە باشترین هاوبەشەکان، کە بە توانای به‌ره‌بڕاندنی پوست و کم کردنی سووری ناسراوە، بە بەرژەوەندی لەگەڵ رەتینۆل دەکاریبێت و لەو شێوانەدا خراپییەکانی کم دەکات. لە ئەو کاتەدا، ئەسیدی هیالورۆنیک هیدراتیۆنی قورس فراگر دەدات، کە خشکی دەرمانی رەتینۆل دەخەمێنێتەوە بە ئاواوخۆی مۆیستورە بۆ ڕووی پوست. لە گەردووندا حەمایەتی لە ئەنجامە تەواوکارەکانی ئەم هاوبەشانە دەکرێت، ئاماژە دەکاتەوە کە گرفتنه‌وه‌ی ئەم ئامێرانە دەبێتە هۆی دروستبوونی ڕووتیرمه‌کێکی ساغدی و بەهتر. چونکە رەتینۆل دەتوانێت خشک بکاتەوە، هاوسەنگکردنی لەگەڵ ئەم ئامێرانە دەبێتە هۆی دروستبوونی ڕووتیرمێکی تەواو، کە هەم هیدراتیۆن و هەم جوانکاری دەکات.
دابەشکردنی ڕەتینۆل لە روتینی پاراستنی دەرووکاندا هەڵبژاردنێکی تەنهاوە بەردەوام دەوێت بۆ ئەوەی دەروو لە خراپبوونەوە بپارێزیت. لە سەرەتادا، بەکارهێنانی ڕەتینۆل دوو جار لە هەفتەدا بۆ زۆربەی جۆرە دەرووکان کاریگەریە. زۆر جار دەرماتوولۆجیستەکان ئەم دەرەنجامە پێشنیار دەکەن لەبەر ئەوەی ئەمە دەروو دەخاتەوە بۆ ئەوەی بەرامبەر ڕەتینۆل تۆلەرنسێک بۆ دەروو دروست بکات و ڕیسکی ڕەوتە ناوازەکان کەم بکاتەوە. کاتێک دەرووکانت وا لەوە دەگاتەوە، دەتوانیت بە ئاڵۆزی دەرەنجامی بەکارهێنان زیاد بکەیتەوە بۆ ئەوەی ئەنجامەکان باشتر ببن. گرنگە ئەم دەرەنجامانە بدۆزرێتەوە بۆ ئەوەی فایدەکانی ڕەتینۆل بەدەست بهێنیت بەبێ ئەوەی شیکاری دەرووی حساس بخرابکاتەوە.
Retinol bi pîşkênî dike ku zêdehiyê bide, ji ber vê yekê piştî bikaranîna wê bikaranîna marulêke baş a avê têkildar e. Hilberên avê yên ku di nav de têkîlên wekî glîserîn û seramîd tê de dihêlin bi tevahî arîkarî bikin ku avê dimînin. Ev têkîl di ser pîşkê de parçeyekî parastinê çêdikin, ji dûr xistina avê û zêdekirina asta giştî ya avê digire. Pêşniyarên mexşûran girîngiya avdanên rast bi retinolê zêde dike da ku bandorên neyî yên wekî şilbûn û hesasbûn kêm bike.
کاتێک بەکارهێنیت رەتینۆل، پاراستنی چەرکەکەت لە خۆر بەهەڵگرێکی سەرەکی دەبێتەوە لەبەر زیادبوونی چالاکییەکی دەرمانی. بەکارهێنانی کریمی پاراستن لە خۆری بە SPF زۆر لەرووی ڕۆژانە بەهەڵگرێکی زۆر سەرەکی دەبێتەوە بۆ پاراستن لە خۆرگەردووی و پاراستنی تەندرۆستی چەرکەکە. زۆرێک لە تاقیگەکان نیشان دەدەن کە هەڵوەشاندنەوەی پاراستن لە خۆر دەکرێت گەشە بەداتەوە بۆ خەمگەری زۆرتر لە زیانی UV. بەهەڵگە، بەشدارکردنی پاراستن لە خۆر لەو کاروبارەی رۆژانەکاندا هەڵگرێکی زۆر سەرەکیە بۆ پاراستن لەو سەرکەوتنانەی لەدایکبوون لە درمانکردنی رەتینۆل، بۆ ئەوەی چەرکەکەت هەمیشە ڕووی هەموار و گەنج بمێنێتەوە.
رەتینۆل بە زیادکردنی تولیدی کۆلاژن و گۆڕانی یەکەکانی چەرکەکە ناونراوە، کە چەرکەکە دەکاتەوە گەنج و ڕووی چەرکەکە هەمیشە گەنج دەمێنێتەوە.
رەتینۆل لە دوکانەکان دەستسەگەرە و کەمترە لە بەهێزی، تایبەتمەندییەکانی زۆرتر لە جۆری زیویە، بەڵام رەتینۆیدەکان کۆمەڵێکی گەورەترن کە هەڵگری چەندین جۆری زۆرتر بەهێز دەکەن.
بەڵێ، دۆزی کەمتر لە رەتینۆل، بە ئاسانی لە نێوان ٠٫١% تا ٠٫٥%، پێشانی دەرمانی دەری سەنگار دەکرێت تا خراپکاری کەم بێت و توانای گەشە بەدەست هێنرێت.
بەڵێ، بەکارهێنانی ماسکرای ڕووناوی خۆر گرینگە چونکە رەتینۆل حساسیەتی دەری بەرامبەر نوری خۆر زیاد دەکات و دەر بە بێ چوارەچێوەیی زیان دەبینێت.
لە جۆری دەر و خوازی کەسی بەستییە. کریمەکان باشترن بۆ دەری خشک، لووسیۆنەکان بۆ هەموو جۆرە دەرەکان مناسبە، و سیرۆمەکان بۆ درمانی فۆکی داهێنراو مناسبە.
EN
Hot News
